Introductie
De kerntekst van vandaag is te vinden in Jesaja 44:3-5.
Wanneer ik naar mijn werk rij in Vianen, dan rijd ik over een brug over de Lek. Dat is echt een schitterend stukje van Nederland. Wanneer ik daar overheen rij en naar rechts kijk, dan zie ik dit landschap. En ik ben gefascineerd door deze boom! Soms, wanneer de rivier buiten haar oevers treedt, dan staat deze boom schijnbaar midden in de rivier. Ik vind dit een schitterend beeld. Deze boom staat geworteld aan de rivier. Wat een leven! Altijd genoeg voeding. “Oh, ik krijg wat dorst, even m’n kleine teenworteltje in het water dopen”. Altijd genoeg zon, mooi uitzicht. Als ik boom was, dan had ik hier willen staan!
En dit is het plaatje waar we vandaag de preek mee uitbeelden. We gaan het hebben over leven aan de rivier van de heilige Geest.
De familie God
Eerst een stukje achtergrond over de heilige Geest. God is een drie-eenheid. God legt zichzelf uit als Vader, als Zoon en als Heilige Geest. De relatie tussen deze personen in één God wordt dus door God zelf beschreven als een familie. De perfecte familie waarin liefde, respect, gehoorzaamheid, aandacht, luisteren en wederzijdse onderwerping het perfecte voorbeeld zijn. Familie is een idee van God, niet van cultuur.
Het concept van de drie-eenheid is enorm lastig te bevatten. Er is maar 1 God daar is de bijbel glashelder over. “Hoor o Israël, de Heer jullie God is één”. Maar dezelfde bijbel laat ook de verschillende personen van deze ene God zien. Het gaat deze preek te ver om de drie-eenheid uit te leggen, als ik dat al kon. Een kernachtige samenvatting van de drieenige God uit de bijbel is deze:
- God is drie personen.
- Elk persoon is volledig God
- Er is één God.
Als we één van deze drie verklaringen loslaten komen we op een dwaalleer terecht. We houden ons even bij de hoofdlijnen. God is dus drie in één. Welke personen zijn er in de drie-eenheid?
God is de vader, het hoofd van het gezin, de familie.
God is de zoon, altijd al geweest, bij de schepping van de aarde al aanwezig. Deze Zoon werd naar de aarde gestuurd door de Vader, is daar mens geworden en wordt Jezus genoemd.
God is de Heilige Geest, door Jezus naar ons mensen gestuurd nadat Jezus terug is gekeerd naar de hemel.
De vader en de zoon, daar kunnen we prima aan relateren. Jezus is het meest eenvoudig, als we de bijbel lezen dan lijkt Jezus op aarde het meeste op ons. Jezus kan de meest bizarre wonderen verrichten en we hebben er een beeld bij. Als voorbeeld zal ik een verhaal uit de bijbel vertellen.
Een goede vriend van Jezus was terminaal ziek geworden. Jezus was een heel eind daarvandaan aan het onderwijzen en WhatsApp hadden ze nog niet. De zussen van deze man stuurden dus iemand naar Jezus om te vertellen dat zijn vriend ernstig ziek was. De man reisde over de stoffige wegen totdat hij Jezus vond. Toen Jezus zijn verhaal hoorde zei hij: Luister, maar dat komt wel goed, tot eer van God. En Jezus ging verder met onderwijs geven, pas na twee dagen zij hij tegen zijn leerlingen: kom, we gaan. Onze vriend Lazarus is in slaap gevallen, ik ga ‘m wakker maken. Oh, zeiden de leerlingen, das goed nieuws. Als hij slaapt zal t wel beter gaan met ‘m. Nee, zei Jezus, ik bedoel dat hij dood is. Jezus reist dus met de leerlingen over de stoffige wegen naar het huis van zijn vriend. Daar aangekomen is iedereen in rouw, de zussen zijn ontroostbaar en Jezus zelf houdt het ook niet droog wanneer hij hun verdriet ziet. Laat eens zien waar jullie hem hebben neergelegd, vraagt hij dan zacht. Ze brengen hem nar een grot, waar een steen voor gerold is. Jezus loopt ernaartoe en zegt: Haal die steen weg. Eh, Jezus, hij is al 4 dagen dood! De stank zal niet te harden zijn! Maar op aandringen halen ze de steen voor het graf weg en Jezus roept naar binnen: “Lazarus, kom naar buiten!”
Dan verstomt het gehuil en geroezemoes van de mensen om het graf. Wat zien ze daar bewegen? Er strompelt een figuur naar buiten, ingewikkeld in doeken. Jezus zegt tegen de stomverbaasde omstanders: Zeg, maak die doeken eens los, en laat ‘m lopen. De zussen zijn dol van geluk, het verdriet is weggesmolten. En Jezus zal breed geglimlacht hebben toen hij zijn goede vriend weer zag.
Je merkt dat we ons dit verhaal makkelijk kunnen inbeelden, Jezus is een mens zoals wij.
De Vader vreemd genoeg ook. Dat komt omdat Jezus ons introduceert aan zijn Vader. De eerste keer dat God als Vader wordt genoemd is toen Jezus 12 jaar oud was. Net 12 jaar oud sneakt Jezus onder de aandacht van zijn ouders weg en blijft alleen in Jeruzalem, waar zijn ouders hem pas na drie(!) dagen in de tempel in Jeruzalem terugvinden. Ouders, kun je je dat voorstellen! Alsof je je kind in Rome kwijtraakt en pas na drie dagen terugvindt in het Vaticaan. De ouders, zwaar ongerust, boos en dolgelukkig, zeggen: Wat heb je ons aangedaan, jongen! Waarop de 12-jarige Jezus antwoord: “Je had toch kunnen weten dat ik in het huis van mijn Vader moest zijn? Van mij had deze 12-jarige Jezus een flinke portie huisarrest gekregen.
Jezus vertelde hier op aarde over zijn relatie met zijn Vader in termen die we kunnen begrijpen. Een voorbeeld nemen aan zijn Vader, gehoorzamen, luisteren, praten, van ontvangen. Er wordt in de bijbel gesproken over de troon van de Vader, de rechterhand van de Vader, de uitspraken van de Vader (“Jij bent mijn geliefde Zoon, in jou vind ik mij vreugde”). Daardoor krijgen we een beeld van God dat begrijpelijk is. Het is wat minder duidelijk dan Jezus, maar we krijgen een indruk.
Maar de Heilige Geest, dat is een ander verhaal! Bij de Heilige Geest hebben we niet zo’n duidelijk beeld. Heilige Geest, wat is dat eigenlijk, wat moet ik me daarbij voorstellen? Als de familie God nu was uitgelegd als “vader, zoon en dochter”, of “vader, moeder en zoon”, of desnoods “vader, zoon en de huiskat”, dan hadden we nog een referentie aan de derde persoon van onze ene God.
Maar dat hebben we niet met de term “Heilige Geest”.
Het is wanneer we naar de Heilige Geest kijken, dat we een ander beeld krijgen op de Vader en de Zoon. Want in hoeverre begrijpen wij nu eigenlijk de personen “Vader” en “Zoon”? Als Jezus Lazarus opwekt uit de dood, dan hebben we daar een beeld bij. Maar hebben we daar een begrip bij? Wie kan uitleggen wat hier is gebeurd? Een stinkend lijk wat al 4 dagen ligt te rotten staat op uit zijn graf omdat Jezus hem wakker maakt? God in al zijn heerlijkheid, almacht en volmaaktheid is niet te vatten in een beeld wat wij hebben.
Dat is precies wat we zo lastig vinden aan de Heilige Geest, daar hebben we geen beeld van dat we kunnen begrijpen. En dat is goed, we moeten ook nederig kunnen uitspreken: “Ik begrijp het niet, maar U bent God en U bent Goed”. Nadat Jezus terugging naar zijn Vader in de hemel, stuurde God ons net die ene persoon die we niet kunnen begrijpen: De Heilige Geest.
De Heilige Geest
Goed, dit is een wat lange introductie, maar ik beloof jullie dat de rest niet zo lang zal duren… Die zal wel wat langer duren.
Terug naar de kerntekst van de preek, Jesaja 44:3-5.
Ik zal water uitgieten op dorstige grond, waterstromen over het droge land.
Ik zal mijn geest uitgieten over je nazaten en mijn zegen over je telgen.
Zij zullen ontkiemen tussen het gras, uitbotten als wilgen langs het water.
Het is belangrijk dat we een duidelijk beeld hebben van de heilige Geest, dus luister goed mee. De Bijbel spreekt in het Nieuwe Verbond over de Heilige Geest als de primaire aanwezigheid van God op aarde.
Het werk van de Heilige Geest is de actieve aanwezigheid van God te tonen, in de wereld, en specifiek in de kerk.
De Heilige Geest laat ons ook een “aanbetaling” zien. Een “aanbetaling” van de nog te komen volledige aanwezigheid van God in de nieuwe hemel en de nieuwe aarde. De Heilige Geest geeft ons nu al een deel van wat we nog niet helemaal hebben ontvangen.
In de bijbel wordt vaak “water” gebruikt als beeldtaal voor de heilige Geest. Zoals in de kerntekst vandaag.
In Jesaja 32 staat dat wanneer de Geest over ons wordt uitgegoten van boven, de woestijn, de wildernis een vruchtbaar veld zal worden. En dat veld wordt als een bos beschouwd.
Wanneer de Heilige Geest stroomt wordt de wildernis een bloeiend veld en dat bloeiende veld een bos.[1]
We kunnen 4 aspecten onderscheiden van het werk van de heilige Geest om te zegenen en God’s aanwezigheid aan te tonen. 4 aspecten in de “stroom van de Heilige Geest” zogezegd.
- De Heilige Geest onthult
- De Heilige Geest geeft kracht
- De Heilige Geest zuivert
- De Heilige Geest verenigt
1 De heilige Geest onthult
We kunnen een prekenserie houden over hoe de heilige Geest ons God’s aanwezigheid laat zien, hoe Hij openbaring geeft, hoe Hij ons leidt op een directe manier of een zachte manier, hoe Hij de atmosfeer in een ruimte kan veranderen, hoe Hij ons zekerheid kan geven, ons onderwijst en verlicht. Te veel om vandaag verder op in te gaan, die bewaren we voor een andere keer.
2 De heilige Geest geeft kracht
De Heilige Geest geeft kracht, in eerste instantie al door het leven dat Hij geeft. Waar de Heilige Geest komt daar is nieuw leven, beweging. Alles wat leeft wordt in stand gehouden door de Heilige Geest. “De Geest maakt levend, het lichaam dient voor niets”, zegt Jezus.[2] Als wij bijvoorbeeld in gebed de Heilige Geest vragen om zijn werk in de kerk te doen, dan is dat wat we vragen: geef leven.
Maar ook op heel persoonlijk vlak geeft de Geest kracht voor dienst in het Koninkrijk van God. In het Oude Testament staan legio voorbeelden van gewone mensen, kunstenaars, leiders en koningen die door de Geest kracht kregen voor hun taak. Toen kwam Jezus, vol van de kracht van de Heilige Geest. “U weet wat er is gebeurd,” zegt Petrus, “Hoe het begon, hoe God Jezus met de heilige Geest heeft gezalfd en met kracht heeft bekleed”.[3] Vervolgens lezen we de fantastische verhalen van de eerste Christenen die door de Geest vol kracht het evangelie verkondigen en zelf wonderen verrichten. De Heilige Geest gaf ook geweldige kracht aan de preken van de vroege kerk, de discipelen verkondigden moedig en met veel kracht het woord van God. We weten ook dat de Heilige Geest door de woorden van het evangelie heen mensen van binnen raakt en veranderd. Dan komt er beweging, het begin van nieuw LEVEN.
Wat is een praktische toepassing voor ons om de KRACHT van de heilige Geest in ons leven te ontwikkelen? Wanneer je bidt, vraag dan de heilige Geest om je te leiden, nieuwe dingen te laten zien. Wanneer we voor elkaar bidden, vraag de heilige Geest om inzicht en woorden om de ander te bemoedigen. Wanneer we samen God lof prijzen, vraag de heilige Geest om kracht te geven aan de woorden. Kortom, vraag bij alles de heilige Geest, hij verlangt ernaar jou te leiden. Komende vrijdag op Enough is dat een mooie proeftuin. En Paulus schrijft aan de Korintiërs: “Als u zo graag geestelijke gaven bezit, moet u ernaar streven uit te blinken in de opbouw van de gemeente”[4].
3 De heilige Geest zuivert (heiligt)
Aangezien dit lid van de drie-eenheid de HEILIGE Geest wordt genoemd, ligt het nogal voor de hand dat heiliging, of zuivering van zonde een van zijn eerste activiteiten is. Op het moment dat we Christen werden was er een directe zuivering, een reiniging, heiliging en rechtvaardiging, door de heilige Geest.[5] Dat is niet het einde, maar het begin. Na de eerste breuk met de zonde brengt de Heilige Geest groei in ons leven. Hij zorgt dat de “vruchten van de Geest” beginnen te groeien in ons: liefde, blijdschap, vrede, geduld, vriendelijkheid, goedheid, geloof, zachtmoedigheid, zelfbeheersing. Dit zijn kenmerken van God. Door de Heilige Geest worden we steeds meer en meer veranderd naar het beeld van God.[6]
4 De heilige Geest verenigt
Een vierde aspect van de heilige Geest is dat hij verenigt. In het oude verbond kwam de Geest op personen en individuen, soms op een groepje mensen. Maar met Pinksterfeest, nadat Jezus terug was gegaan naar zijn Vader, stort de heilige Geest zich uit over een groep mannen en vrouwen in een bovenkamer. En ditmaal is het niet een eenmalige ervaring voor een select groepje mensen. Ditmaal wordt de Geest uitgestort over het begin van de Kerk van Jezus.
De mensen in de bovenkamer worden op slag verenigd met de familie God! En vol van de Geest spuit het Koninkrijk van God uit de kerk. Met luide stemmen beginnen ze te roepen in talen die ze nooit geleerd hebben. De mensen op de straat staan stil en kijken omhoog, wat is hier aan de hand? Dan begint Petrus te preken: Luister mensen, ik zal uiteggen wat er gebeurt! Heeft Joël, de profeet uit het oude testament, dit niet opgeschreven? God zei: “Ik zal mijn Geest over ALLE mensen uitstorten, mannen en vrouwen, jong en oud; ja ik zal mijn Geest uitstorten over iedereen die mij dient. Iedereen die de naam van de Heer aanroept wordt gered”. Dat is wat hier is gebeurd!
Op deze ene dag groeit de kerk van zo’n 120 man naar 3000 man, omdat de kerk, vol van de heilige Geest het evangelie uitlegde. Het Koninkrijk van God liep door de straten van Jeruzalem en was enorm aantrekkelijk!
Deze mensen, meer dan 3000, werden verenigd door de heilige Geest. Er staat dat ze alles samen deelden. Denk daar eens over na, deze 3000 mensen zullen allemaal andere beroepen hebben gehad. Ze zullen niet allemaal in dezelfde straat wonen, of zelf in de buurt. Misschien dat ze wel een bekend gezicht herkenden: “Hé, jij werkt toch bij de kaasboer waar ik altijd m’n kaas haal?”.
Nou kan je zeggen, dat is toch niet zo vreemd? Dat gebeurt bij mijn sportvereniging ook. Ik heb mij een half jaar geleden aangesloten bij een sportvereniging. Dat is best grappig, want je gaat iets doen met mensen die je normaal nooit zou tegenkomen. Zo liep ik van de week samen met een journalist en een netwerkbeveiliger. Een projectmanager, journalist en een netwerkbeveiliger lopen samen door een bos. Dat zou het begin van een goeie grap kunnen zijn. Maar zo’n sportvereniging is anders, ik hoop dat jullie dat ook anders ervaren. Ik ben niet verbonden met deze mensen, anders dan dat we dezelfde sport doen. Zij zitten ook op een andere golflengte ofzo. Maar wanneer ik een kerkdienst in een vreemd land binnenkom, waar een taal gesproken wordt die ik niet begrijp, dan nog voel ik mij verbonden. Dan kijk ik iemand aan en dan denk ik, wij horen bij elkaar!
Terug naar die 3000 man in Jeruzalem. Deze vreemdelingen van elkaar werden in een dag opeens familie van elkaar. Hé kaasboer, jij bent nou mijn broer man! Zij werden familie omdat ze nu onderdeel zijn van de familie God, door de wil van de Vader, het offer van de Zoon en het werk van de heilige Geest. En zoals ik dit praatje begon, de familie God is een perfecte familie. Dat werd zichtbaar voor iedereen. Ze stonden in de gunst bij de mensen om hen heen, iedereen vond hen aardig.
Paulus bemoedigt de kerken waar hij aan schrijft met de “kameraadschap van de heilige Geest[7]”, “Wees één in de Geest[8]”, “We hebben allemaal door Jezus in één Geest toegang tot de Vader[9]”.
Dankzij Jezus hebben wij allen door één Geest toegang tot de Vader. Zo ben je geen vreemdeling of gast meer, maar burgers, net als de heiligen, en huisgenoten van God, gebouwd op het fundament van de apostelen en profeten, met Christus Jezus zelf als de hoeksteen. Vanuit hem groeit het hele gebouw, steen voor steen, uit tot een tempel die gewijd is aan de Heer, in wie ook u samen opgebouwd wordt tot een plaats waar God woont door zijn Geest. Efeziërs 2:18-22
We hebben al het beeld van het water gezien. Waar de heilige Geest stroomt ontstaat LEVEN. We hebben zojuist gehoord dat de heilige Geest mensen verenigt die vol zijn van de heilige Geest. We weten nu dat de heilige Geest ons kracht geeft en ons laat groeien, met als doel vrucht te dragen, het Koninkrijk van God zichtbaar te maken in de wereld.
Het is niet voor niets dat zoveel steden in de wereld gebouwd worden aan een rivier. Een rivier betekent vruchtbare grond, beweging, leven. Mensen trekken naar vruchtbare grond, zo ontstaat een stad. Laten wij bouwen en gebouwd worden aan de rivier van de heilige Geest.
Kom in de familie God!
Volg Jezus en je wordt deel van Gods gezin. Het was de Vader die zei: “laat ons mensen maken”. Het is Jezus, de Zoon, die de barrière tussen ons en God heeft weggehaald. Het is de Heilige Geest die ons verbindt met God. Wanneer je aan de Vader toegeeft dat je te veel fouten hebt gemaakt om bij een volmaakt Heilige God te horen; wanneer je accepteert dat Jezus voor jou de oplossing voor die fouten heeft gedragen, door voor jou te sterven en de dood te verslaan; wanneer je de Heilige Geest in jou laat stromen; dan zal je leven ervaren. De puinhoop, onzekerheid, leegte, chaos in je leven wordt begoten met de Heilige Geest, een wildernis wordt een bloeiend veld. Daar blijft het niet bij, want zolang wij ons blijvend laten begieten door de Heilige Geest groeit het veld uit tot een bos!
Dit is interessante beeldspraak in de bijbel. Er zijn woestijnen in de wereld waarbij na één flinke regenbui alle zaadjes openspringen en hele bloemenvelden verschijnen.[10] Dat is spectaculair! En wanneer wij tot geloof komen is dat vaak een spectaculaire ommekeer van chaos naar vrede en vreugde. Maar daar stopt het beeld niet, met de Heilige Geest groeien we door tot een bos! Een bos duurt veel langer om te groeien van een veld vol bloemen. Een bos kan ook veel meer hebben dan een veld bloemen. Als we blijven hangen in het veld met bloemen, dan slaat de droogte zo toe. Een week hittegolf en alle bloemetjes zijn verdord.
En daarnaast zijn we geroepen voor méér dan genieten van de Heilige Geest. We zijn de kerk van God, die met de kracht van de Heilige Geest het evangelie verkondigt op aarde. Wij bouwen aan een stad, en deze stad moeten we bouwen aan de rivier van de Heilige Geest.
Onderdeel worden van de familie God gaat namelijk nog verder en dieper dan persoonlijk groeien door de stroom van de Heilige Geest. Jezus zei zelf: “Rivieren van levend water zullen stromen uit het hart van wie in mij gelooft”[11]. Onderdeel zijn van de familie God, betekent ontvangen en doorgeven. Geen van de personen in de drie-eenheid houdt wat Hij krijgt voor zichzelf. Alle liefde, eer, respect, aandacht die zij aan elkaar geven, die geven ze ook aan elkaar weer door. Zo kunnen ook wij niet stoppen bij het ontvangen, maar zetten we de sluizen open om door te geven.
Liefde, blijdschap, vrede? Doorgeven! Geduld, vriendelijkheid, goedheid? Doorgeven! Geloof, zachtmoedigheid, zelfbeheersing? Doorgeven! De ervaring met God in je hart? Doorgeven! Genezing? Doorgeven! Bemoedigingen? Doorgeven! Zo komt uit ons stromen van levend water van God waar onze omgeving van gaat groeien.
Oproep
Ga eens bij jezelf te rade: denk eens terug aan de tijd dat de Heilige Geest je leven in bloei zette. Ben je inmiddels uitgegroeid tot een bos? Ben je een groot bloeiend veld geweest, maar zie je jezelf nu nog net als een bak geraniums die aan een balkon hangt? Als je verlangt naar het bloeiende veld toen de Heilige Geest je in vuur en vlam zette, weet dan dat het bloeiende veld niet het doel is. Hoe fijn het ook is om door een bloemenveld heen te rennen en de zon op je gezicht te voelen. De Heilige Geest wil je verder laten groeien tot een stevig bos waar mensen schuilen. We bouwen een kerk, een stad aan de rivier van de Heilige Geest. Daarvoor heeft God jou in de kerk gezet, om te groeien in jouw specifieke geestelijke talenten. Dan heb ik het niet over of je goed met kinderen kan omgaan, de praktische zaken goed kan organiseren of goed kan drummen. Dan heb ik het over de geestelijke zaadjes die God in jou heeft geplant. Ik geloof dat God deze aan jou bekend maakt, door de Heilige Geest. Dat zijn de zaadjes waar je de rivier van de Heilige Geest op moet laten stromen. Met jou bouwt God zijn Kerk.
Er zijn zoveel excuses te bedenken waarom je dat wegstopt of negeert.
“Ik ben veel te introvert” “Ik ben echt niet slim genoeg” “Ik heb gewoon geen tijd om daarmee bezig te gaan” “Dat is voor anderen, niet voor mij” “Dat durf ik niet” “Ik ben niet net zoals hij of zij”.
Herken je jezelf hierin?
Merk je op dat elk van deze uitspraken de “ik” in het centrum zet? Onze “ik” is heel goed in staat om de leiding te nemen in ons leven. Wat als je “Ik” vervangt door “de heilige Geest in mij”, is er dan nog iets onmogelijk?
Wanneer wij aan de rivier van de heilige Geest leven zullen we groeien. En elke keer als de “ik”-gedachtes opschieten wordt het tijd voor een duik in de rivier. Even met je wortelteentje wat levend water opzuigen. De rivier van de Geest, daar verwachten we het leven en de groei van, niet van onze eigen pogingen.
Galaten 5:16-17 en 24-25
Ik zeg u dus: laat u leiden door de Geest, dan bent u niet gericht op uw eigen begeerten. Wat wij uit onszelf najagen is in strijd met de Geest, en wat de Geest verlangt is in strijd met onszelf. Het een gaat in tegen het ander, dus u kunt niet doen wat u maar wilt. Wie Christus Jezus toebehoort, heeft zijn eigen natuur met alle hartstocht en begeerte aan het kruis geslagen. Wanneer de Geest ons leven leidt, laten we dan ook de richting volgen die de Geest ons wijst.
Neem eens de tijd om je relatie met de heilige Geest aan te halen. Dit is tussen jou en God. Laat de rivier van de heilige Geest jouw hart overstromen. Weet dat je door Hem onderdeel bent van de familie God. Laat de woestijn in je leven een bloeiend veld worden. Of laat het bloeiende veld uitgroeien tot een bos. Laat de Geest je leven leiden.
[1] Jesaja 32:14-18
[2] Johannes 6:63
[3] Handelingen 10:37-38
[4] 1 Korintiërs 14:12
[5] 1 Korintiërs 6:11
[6] 2 Korintiërs 3:18
[7] 2 Korintiërs 13:13
[8] Filipenzen 2:1-2
[9] Efeziërs 2:18
[10] https://www.theguardian.com/environment/gallery/2015/oct/30/flowers-bloom-in-the-atacama-desert-in-pictures
[11] Johannes 7:38-39
