…Zondig niet…
Efeze 4:26
Boosheid is een emotie
Want Spreuken zegt nogal wat over boosheid, ruziemaken, twist, onenigheid en driftigheid. En het is iets waar iedereen mee te maken heeft. Ik noemde een keer in een kerk dat ik ruzie had met een baas van mij over het werk. Er was daar een leider en die vond mij maar raar. Hij zei: “Je hebt een meningsverschil, dat is toch geen ruzie?” Ik was sprakeloos. En voelde me in een hoek gezet. De waarheid is. Vanuit mijn achtergrond en mijn karakter, vind ik een meningsverschil dat spanning veroorzaakt, vind ik die gevoelens die daar bij om de hoek komen kijken, gewoon in de categorie ruzie en boosheid thuishoren. Het afzwakken en als je dan maar niet de woorden boosheid en ruzie gebruikt, lijkt heel christelijk, maar is geen Bijbelse kijk op dit onderwerp. Plus, dat je de gevoelens van boosheid, ruzie, meningsverschil, gevoelens van onrecht, gewoon passeert en zegt: Stel je niet aan, er is niets aan de hand. Klinkt heel christelijk, maar is vooral een manier om niet de koe bij de horens te vatten, een manier om verschillen uit de weg te gaan, en in naam van zogenaamde vriendschap en zogenaamde vrede de verschillen uit de weg te gaan. Het is véél beter deze dingen gewoon onder ogen te komen en te kijken hoe je er op een Godvrezende, God erende manier mee omgaat! En, for the record, ik ben bij die baas weggegaan om me hier te vestigen. Wij werden een goed team. Ben eervol weggegaan. Nou, sommigen zullen er meer voor voelen om een meningsverschil, net als die leider die ik noemde, gewoon een meningsverschil te laten zijn, en ook niet de emotie van boosheid en ruzie erbij te halen. Dat is ok. Niet iedereen is zo’n emotionele puinhoop als ik. Sommigen zijn hier (bovenlijn) op de emotionele ladinglijn, boosheidslijn. Je ziet aan het gezicht als ze gefrustreerd zijn, als hun kind melk omgooit zeggen ze niet, ach jee, maar ben je helemaal besodemietert! En anderen zitten hier, veilig, gecontroleerd. Mensen zijn verschillend. Ok? Maar ik geloof dat iedereen op zijn of haar eigen manier gevoelens van boosheid, situaties van onenigheid kent of herkend.
Voordat we verder gaan leren uit het Bijbelboek Spreuken over boosheid, kijken we eerst wat boosheid is.
Emoties zijn goed! Door God gemaakt. God is een emotionele God!
Want boosheid is een emotie. En emoties zijn door God gemaakt! Dat is niet zo gek want God heeft de mens gemaakt lijkend op Hemzelf en God is een God van emotie! Je hebt de emotie, blijdschap. Dat je verrukt bent! Als ik mijn dochter haar gezicht zie als ze het naar haar zin heeft, of als ze mij na een dag werken ziet, en ze glundert, gooit zichzelf om mijn been, wil omhoog gegooid worden, is ze blij, is ze verrukt. Je ziet de emotie. God maakte alles, hij schiep de aarde, de dieren en de mensen. En zag dat het goed was. Als de mens in opstand komt tegen God verstoppen zij zich. God loopt door het paradijs in de avond koelte (Gen.3:8), klaar na een dag werken om de verrukking en blijdschap in de ogen van Zijn kinderen te zien… Maar het is weg. De blijdschap, onbevangenheid, zoals de onbevangenheid van mijn dochter als ze mij weer ziet, is verdwenen. De emotionele lading van blijdschap is weg. Maar ook die emotie van liefde is hevig geweld aangedaan. Er is nog liefde, maar besmeurd (Liefde + blijdschap is trouwens meer dan een emotie, maar ik geloof óók een emotie). En ook verdriet als die blijdschap weg is à Allemaal emoties die God kent.
Op scherm: Blijdschap
Liefde (verliefdheid) heb ik er tussen haakjes bij staan. Wij vinden dat al snel te sentimenteel, teveel God naar ons, naar beneden halen. Maar als je Hooglied en Hosea leest, lees je de absolute liefde, verliefdheid, van een man voor een vrouw en dat als afspiegeling van Gods liefde voor jou en voor mij.
Verdriet
Genesis 3:17 Tegen Adam zei Hij: “Je hebt naar je vrouw geluisterd en van de verboden boom gegeten. Omdat je dat hebt gedaan, zal de grond voortaan vervloekt zijn. Je zal altijd, je leven lang, moeten zwoegen om eten te hebben. 18 Er zullen dorens en distels op je akkers groeien en je zal wilde planten eten. 19 Je zal je in het zweet moeten werken om brood te eten te hebben, totdat je teruggaat naar de aarde waaruit je bent ontstaan. Je bent van stof gemaakt en je zal ook weer stof worden.”
En 22 En de Heer God zei: “De mens is nu net als Wij geworden. Want nu weet hij wat goed en wat kwaad is. Daarom mag hij nu niet meer van de boom van eeuwig leven eten. Want zo mag hij geen eeuwig leven krijgen.” 23 Daarom stuurde de Heer God hem weg uit de tuin van Eden. Hij moest de aarde gaan bewerken waaruit hij was ontstaan. 24 Zo stuurde Hij de mens weg. Aan de oostkant van de tuin van Eden plaatste Hij engelen met een heen en weer flitsend vurig zwaard. Zij bewaakten de toegang tot de boom van eeuwig leven.
In elke zin lees je de emotie boosheid. Scherm. In het oude testament wordt een ingewikkeld Hebreeuws woord gebruikt dat iets lijkt om “Neusvleugels trillen”. Eigenlijk is het een soort vervoeging van “neus” en het duidt op het briesen als bij een paard, het trillen van je neusvleugels. (Denk aan Emoticon op je smartphone.) Dit is hoe je dat in de 21ste eeuw uitbeeldt.
Blijdschap
Liefde (verliefdheid)
Verdriet
Boos
God is de God van emotie, die lijst, en kent ook boosheid.
Jezus was boos
Jezus werd boos om: Slechte leiders: Het meest gebruikte beeld voor leiders in de Bijbel is die van herders. Herders die dieren moeten leiden. En dan komt de Goede Herder, Jezus, en die vertelt het verhaal van de huurling, de slechte leider, die snel geld wil, snel aanzien wil, maar als het moeilijk wordt, er komt bijv. een wolf die de schapen bedreigt, gaat hij er als een haas vandoor en dan dit tegenover Zichzelf, de Goede Herder. Jezus. Leiders! Van kerken, bedrijven, gezinnen! Als dit onze Opperherder is, die Zich hier druk over maakt! Wat is onze houding? Die wolf uit Johannes 10 wordt later ook gebruikt voor mensen die slecht zijn voor de mensen die jij leidt en dat je daar iets van moet zeggen! Ik schaam me voor al die keren dat ik mijn mond hield. Jezus is de goede Herder. Boos als er iemand is die zijn mensen, zijn kudde, belaagt. Boos om zogenaamde leiders die wegvluchten als het moeilijk wordt. En Jezus staat als een Rots…die gaat niet aan de kant. Volgend voorbeeld van Jezus die boos is: Bij de dood van Zijn vriend Lazarus, huilt Jezus, en niet alleen huilen, hij wordt boos en bewogen: Joh.11:33 Toen Jezus haar en de Joden die bij haar waren zo zag huilen, werd Hij in zijn geest boos en verdrietig. (Basisbijbel) Als Gods huis een zootje was lezen we dat Jezus met een zweep knalt en tekeer gaat in boosheid. Mijn primaire roeping en motivatie om te doen wat ik doe, kerk leiden, is omdat God me geroepen heeft en hier gestuurd heeft. Dit is Gods huis. Op menselijk niveau is het de absolute verontwaardigde boosheid over een heleboel dingen. Gebrokenheid in de wereld, mensen leven zonder God, maar ook hoe slecht kerken geleid worden, hoeveel er onder het tapijt geschoven wordt, hoeveel onzekerheid er is, hoeveel mensen er zijn die naar een kerk gaan die niet eens weten dat ze gered zijn en als ze in Jezus geloven eeuwig zullen leven en dit zeker kunnen weten omdat de Geest hun kinderen van God noemt. Het beweegt me diep… En zet me in vuur en vlam. Wat je ook leidt. Binnen kerk en gezin. Het is onderdeel van Gods huis. Als het ergens lijkt op een rovershol, ook in je dagelijks werk, wordt het tijd dat je in boosheid de zweep knalt….
Boosheid is een emotie. En emoties zijn er gewoon. Gewoon goed.
Verkeerde, uit de hand gelopen boosheid
Echter, net als alles in deze imperfecte wereld, en net als alles uit de hand loopt, lopen emoties ook uit de hand.
Ik noemde een lijst emoties. Maar we weten allemaal dat deze wereld, in zijn gebrokenheid, waar boosheid welig tiert, dat alle emoties ontwricht zijn. Kapot zijn. Mensen raken in de war van de emotie liefde en verliefdheid. Of denken dat als die emotie verliefdheid opwelt dat ze dan huis en haard moeten verlaten en dat moeten najagen. En het laat families gebroken, kapot achter. Dat als angst, een enorme krachtige emotie, je in zijn greep heeft dat je nooit uitstapt, nooit de stap zet die God je laat zien en je nooit dat plan van vorige week uitvoert. En boosheid. In een van de kinderbijbels die wij thuis lezen staat het hoofdstuk “Een boze man”. Het gaat over de apostel Paulus vóórdat hij de Here Jezus had leren kennen. In Handelingen 8 vanaf vers 3 lezen we dat Paulus de kerk verwoestte. Handelingen 8:3b-4a Hij ging het ene huis na het andere binnen en sleurde mannen en vrouwen mee naar de gevangenis. 4 Veel mensen gingen voor hem op de vlucht. (Basisbijbel) Deze boze man.
Maar dan lezen we dat de Here Jezus hem in het nekvel grijpt en zegt: “Saul, Saul, waarom vervolg je Mij?” Hand.9:4 Basisbijbel
Alsof Jezus zegt, Paulus, “waarom ben je eigenlijk zo boos op Mij?”
Welke emotie het ook is, Gods Woorden, het Bijbelboek Spreuken hoofdstuk 4 zegt hierover: 23 Bescherm je hart boven alles wat te behoeden is, want daaruit zijn de uitingen van het leven. Het doet een oproep aan je verstand, je hersenen (Denk!), om je hart, je innerlijke ik, je diepste wateren, waar die emoties zitten, hartstocht, om daar over te waken! Als je hier over onderwijst krijg je altijd te maken met mensen die zeggen ja maar…. En dan alle verhalen waarom mensen niets kunnen doen aan hun gevoelens en emoties, en je daar niet overheen mag walsen. Punt is, emoties zijn goed, maar altijd onderschikt aan Gods woorden en God draagt je op erover te heersen. Dat jij regie voert, met je verstand, over je hart en de uitingen van je hart. Als je dit leert, is dat bevrijdend! Emoties. Hartstochten. Bij boosheid heel simpel. Je bent boos omdat je kind een beker melk omgooit en je geeft hem in een reflex van boze emotie een dreun. Kan met fysiek geweld kan ook met woorden en dat je ongecontroleerd dingen zegt die je niet zou mogen zeggen tegen een klein kind. Nooit. Dan is er werk aan de winkel vriend. Het is hard werken om je hart in goede conditie te krijgen. Ik haat religie. Ik haat dat je allerlei dingen moet als je Jezus volgt om gered te zijn. Maar eerlijk. Ik haat precies zo veel de gedachte van christenen van vandaag de dag die denken dat het vanzelf wel goed gaat… Genade leert dat je leven totaal veranderd is en dat je totaal anders WIL leven: Onze veranderde boze vriend Paulus verklaart zijn oude natuur de oorlog: ja oorlog, is het taalgebruik dat hij bezigt over je denken: 2 Kor.10:5b Alles wat in de weg staat om God werkelijk te leren kennen, kunnen we als het ware gevangen nemen: alle verkeerde gedachten, redeneringen en ideeën. En daarna kunnen we die gehoorzaam maken aan Christus. (Basisbijbel) En dan kun je aan de opdracht om over je gevoelens en emoties en hartstochten te heersen voldoen.
Emoties heeft God ook. Emoties zijn goed. Maar net als alles in deze wereld kapot is, zijn emoties ontwricht, beschadigt en kapot. Bij boosheid is dit bijvoorbeeld driftigheid. Opvliegendheid. Een oplaaiende, ongecontroleerde, snelle boosheid. Snel, uit het niets. Maar ook buitenproportioneel, niet zo snel, maar een opstapeling en er is geen weg meer terug.
Tot zo ver: Boosheid is een emotie, emoties, ook boosheid, passen bij God en passen bij ons maar ze zijn ernstig ontwricht en produceren rampen.
Boosheid een ontwrichtte emotie
Boosheid produceert verandering
Briesend als een boos dier is het beeld als je de Griekse tekst bestudeert van de Here Jezus als zijn vriend Lazarus dood is. Het woord boos hier uit het Grieks en duidt op wat ik eerder zei over boosheid in het Hebreeuws. Je zag aan Jezus dat het Hem menens was! In die tekst staat ook dat deze emotionele Jezus bewogen was. Hij was boos én wond Zich op (Joh 11:33 HSV). Opwinden is een woord dat gebruikt wordt voor “in beweging brengen”. Emoties, passie, ook die van boosheid kunnen nauw verwant zijn met bewogenheid. Boosheid brengt zaken in beweging. Boosheid produceert verandering. Opgroeiend met vee hadden wij ook stieren. Als kind werd ik daar altijd bang van. Die vallen je namelijk echt aan en maken je, als ze de kans krijgen, ook écht dood. Er overlijden jaarlijks één à twee boeren in Nederland door een aanval van een stier. Als je veel films kijkt met dieren erin dan heb je vast wel eens gezien of gehoord dat je niet moet bewegen, weg moet willen rennen of zo iets als een dier, denk maar aan een dinosaurus of zo, je te pakken wil krijgen. Honden liefhebbers zeiden vroeger als hun hond tegen me opsprong dat je niet moest bewegen, want dan zou die je met rust laten. Punt is. Met een stier werkt dit niet. Je hebt maar twee keuzes: Vluchten en vechten. Je uit de voeten maken dus. Als dat niet kan, moet je proberen te vechten en de stier af te schrikken. Boosheid produceert verandering. De stier komt met z’n kop naar beneden op mijn vader af en mijn vader wordt me daar toch boos, ik stond buiten de omheining, veilig, en zag het, en mijn vader schreeuwt, boos en gooit zijn pet naar het beest, en het beest schrikt en mijn vader heeft hem of op de juiste plek gejaagd, of kans om zichzelf in veiligheid te brengen. Boosheid produceert verandering. Mensen waren met een terechte boosheid boos toen Europa bezet werd door Nazi’s, en het produceerde verandering. Ook al is het een onenigheid, en ben je als meer gebalanceerd persoon dan dat ik ben niet eens echt boos, die emotie die opwelt in je binnenste, en vervolgens doe je er iets mee, produceert verandering. Een aantal weken geleden heb ik het voorbeeld van Martin Luther King genoemd die tegen racisme, apartheid, de onderdrukking van donkere mensen in Amerika zestiger jaren, in de aanval ging. Hij staat niet bekend als boosaardig persoon, dat was hij niet, maar hij maakte zich absoluut boos over onrecht, en dat produceerde een absolute verandering waardoor er een Amerikaanse president acht jaar de grootste functie kon uitoefenen, als gekleurde. Obama.
Boosheid produceert verandering. Onze vriend Paulus, die voorheen boze man. Na zijn ontmoeting met Jezus verandert Paulus van een vervolger van de kerk naar een bouwer. Van een vervolger van Jezus naar een volger.
Handelingen 13: 6 Ze trokken het hele eiland over tot aan Pafos. Daar ontmoetten ze een tovenaar die Bar-Jezus heette. Hij was een Jood en beweerde dat hij een profeet van God was. Maar hij was een bedrieger. 7 Hij woonde bij de bestuurder van het eiland, Sergius Paulus. Dat was een verstandige man. Hij wilde graag het woord van God horen en liet Barnabas en Saulus roepen. 8 Maar Elymas (Zo werd Bar-Jezus door de Grieken genoemd. Het betekent ‘de tovenaar.’) verzette zich tegen hen. Hij probeerde Sergius Paulus ervan te overtuigen dat hij niet moest geloven wat Barnabas en Saulus hem over Jezus vertelden. 9 Maar Saulus (die ook wel Paulus werd genoemd) keek Elymas recht aan. Vol van de Heilige Geest zei hij: 10 “Jij zoon van de duivel! Je zit vol listen en bedrog. Je bent een vijand van alles wat goed is. Wanneer zul jij ophouden de waarheid van de Heer voor leugens uit te maken? 11 Let op, de Heer zal je straffen! Je zal een tijd lang blind zijn en het zonlicht niet kunnen zien.” Op hetzelfde moment werd het voor Elymas donker om hem heen. Hij tastte rond om iemand te vinden die hem bij de hand kon leiden. 12 Toen de bestuurder van het eiland zag wat er gebeurde, ging hij in Jezus geloven. Want de boodschap van de Heer had hem diep geraakt.
Misschien dacht Paulus aan zijn eigen zondige boze natuur. En dat hij zelf een tijdje blind moest zijn voordat zijn ogen geopend werden en hij Jezus ging volgen. Jezus ging dienen. Misschien hoopte hij wel, omdat hij zegt je zult een tijd lang blind zijn, dat deze Bar-Jezus net als hij, Paulus, zelf, óók bekeert. Maar de boosheid van een aanval op de verkondiging op Evangelie zette hem tot deze woorden”Jij zoon van de duivel! Je zit vol listen en bedrog.” , en het gevolg was dat deze tovenaar, deze Bar-Jezus, deze dwaalprofeet, blind was en het gevolg was dat de Romeinse bestuurder, Sergius, in Jezus ging geloven. Een veranderd mens! En misschien dat Bar-Jezus ook veranderde, dat laat het verhaal niet zien.
Boosheid brengt verandering.
En dan heb ik het niet over die ontwrichtte ongeremde kwaadaardige boosheid. Daar moet je van af.
Verstandig boos
Want, scherm, Spreuken 19:11 Een verstandig mens houdt zijn woede in toom, het siert hem als hij fouten door de vingers ziet.
Lees nauwkeurig! Er staat niet dat je nooit boos, woedend mag zijn! Maar dat je het in toom moet houden! En zelfs zo ver, dat je dingen, die terecht zijn, waar je je boos over mag of zelfs moet maken, door de vingers kunt zien! Dit is de lakmoesproef. Dat wil zeggen: Als je boos bent, kun je met jezelf overleggen (een verstandig mens, een bedachtzaam mens, deze hele serie zondagse boodschappen hebben als één van dat je een verstandig en bedachtzaam mens wordt, denk aan de boodschap Denk!), het hoofd koel houden en ben je in staat om het los te laten? Er niets mee te doen? Niet in drift? Maar ook niet dat het opstapelt en dat het er een lange tijd later alsnog uitkomt? En als je die gedachtegang hebt gehad dat je dan overwogen en mild, omdat je niet gelooft dat je het door de vingers moet zien, benoemen? In mijn voorbeeld van Paulus, wat trouwens niet erg mild klinkt (zoon van de duivel?), ben ik ervan overtuigd dat hij het niet uit kwaadwillendheid, boosheid deed. Als ik Paulus’ werk bestudeer in de Bijbel kan ik eenvoudigweg maar tot één conclusie komen en dat is dat hij de redding van, ook zo iemand waar hij boos tegen doet, op het oog heeft. In toom gehouden woede. Beheerst dus. Tegen zijn geliefde zoon in het geloof zegt Paulus: Héé Tim (Timotheus). Nu je kerkleider bent heb je de ingewikkelde taak om de waarheid te verkondigen en dat is niet simpel. Er komt tegenstand en er zijn mensen die je het bloed onder je nagels vandaan halen. Je zult ze terecht moeten wijzen. Maar doe het beheerst Tim. Als ze ouder zijn dan jij, behandel ze goed, spreek met twee woorden en zeg U… Je zult als goed leider wel eens boos moeten zijn, doe het verstandig…
Wees verstandig boos.
Wanneer in boosheid ergens op reageren en wanneer niet?
Hoe onderscheid je nu wanneer je jezelf, beheerst en rustig, als je dit kunt, wanneer je jezelf uitspreekt in een situatie? Wanneer je je ergens mee bemoeit bijvoorbeeld?
Spreuken 26:17 Wie zich met een woordenstrijd bemoeit die hem niet aangaat, trekt aan de oren van een hond die rustig voorbijloopt.
Niet me bemoeien dus. Als het je niet aangaat.
Spreuken 15:18 Een driftkop wakkert ruzie aan, wie kalm is sust een twistgesprek.
OK, niet aanwakkeren dus. Maar zo´n twistgesprek mag je in kalmte wel sussen! Wanneer gaat het je niet aan en loop je rustig door en wanneer kun jij sussen? De eerste staat op het scherm: 1 Een driftkop wakkert ruzie aan…. Als jij denkt ergens mee te bemoeien omdat je zo’n kort lontje hebt en boos bent. Ga liever verder. Je doet meer kwaad dan goed! OK. 2 Je bent niet driftig en ergens is ruzie! Maar je moet toch ook opkomen voor mensen? Zeker als er ook geweld gebruikt wordt? Spreuken 15:18[…], wie kalm is sust een twistgesprek.
Once upon the time…
Eens op een dag in de geschiedenis reed ik over een donkere lange weg in Engeland. We hadden iets gehad van de jeugd van de kerk waar ik toen werkte en ik was op de terugweg. In gedachten verzonken, vooruit kijkend en de muziek hard. Plotseling zag ik in de berm drie mannen die gigantisch aan het vechten waren. Mijn Spreuken kennis was niet erg ontwikkeld, maar ik wist wel wat goed en fout was. En dit was goed fout! Eén werd in mekaar geslagen of zelfs bijna vermoord! Het enige wat ik dacht, zonder aan eventuele gevolgen te denken, was: “Over mijn lijk”. Ik ga niet in de krant lezen dat iemand in mekaar geslagen het ziekenhuis in komt of erger…. En verder dacht ik niet, ik parkeerde de auto naast hen, er viel een kalmte over mij die ik van mezelf niet heb, stapte uit en hoorde mezelf zeggen: “You are joking aren’t you?” Glashelder, ik denk dat het de meest accentloze Engelse zin is geweest die ik ooit uitgesproken heb. Ze lieten elkaar los, twee vlogen in de auto en het slachtoffer rende met een noodgang door de berm weg. Ik keek nog waar hij bleef, maar kon het in het donker niet meer volgen. Op de één of andere manier suste ik iets… Spreuken 15:18[…], wie kalm is sust een twistgesprek. In dit geval erger dan een twistgesprek.
Niet lang geleden reed ik met een winkelwagentje langs een parkeerplaats richting mijn auto. Als je wel eens boodschappen doet met de auto en winkelwagentjes dan weet je hoe een gedoe dat af en toe is. Druk. Een wagentje die alleen maar schuin de verkeerde kant oprolt etc. Komen er jongelui in een auto aangescheurd en nog eens, en nog eens, en doen het raampje open en schelden me uit het niets de huid vol! Ik deed niks, keek niet, en ging aan de kant als ze eraan komen, volgens mij konden ze mij passeren. “He wat loop jij hier nou etc.” Vervolgens kreeg ik het soort taalgebruik over me heen dat ik niet kan herhalen, vanuit die auto, laat ik me voorzichtig uitdrukken, mijn moeder kwam er ook in voor, ok? Toen hij mijn moeder begon uit te schelden, die hij niet eens kent, werd het bij mij te veel (hoog emotioneel) en gingen de stoppen officieel door. Dus ik zei dat dit niet erg godvrezend was voor een religieus iemand in de tijd van vasten. Dit was mijn inschatting. En ik had het goed… ik ging er voor ik deed wat Spreuken noemt, scherm: 26:21 Kolen laten gloeien, hout doet vlammen, een ruziemaker laat een woordenstrijd ontbranden. Ik zei dat ik Jezus volgde en bepaald niet bang was (liefde verdrijft alle angst) en dat ik het niet pikte dat hij zo tekeer ging. Toen ontlaadde het vuur helemaal! Hij sprong uit de auto, sprong letterlijk tegen mijn borst omhoog, vraag mij niet wat dat is, en begon overnieuw. En ik begon overnieuw. En ik zei nog: “Wil je me hier ter plekke neersteken of zo? Ben je gek of zo?” Hij ging in de auto, sprong er weer uit en dit herhaalde zich. En toen hij eindelijk met zijn kornuiten verder reed, al scheldend, dacht ik maar één ding, de uitspraak van een held van mij uit een boek dat ik als tiener las, kruis in de asfaltjungle, David Wilkerson, de man die in een achterbuurt van New York ging evangeliseren onder jeugdbendes, bendes die graag mensen doodmaakten, ik dacht aan een uitspraak van hem toen hij echt met een mes bedreigd werd: “Al snijdt je me in duizend stukjes, elk stukje zou uitroepen dat Jezus van jou houdt!” Maar dat had ik dus niet gezegd. Ik had mijn kans verspeeld. Onthutst, niet wetend of ik het goed of fout had gedaan. Sprak ik hierover met mijn mentor. Joop. Hij vertelde, totaal tegen mijn verwachting in, dat hij ook eens zoiets gehad had. En het had hem een gebroken neus opgeleverd. Omdat hij niet bang is. Dus gewoon spreekt als dat “nodig” is. Toen zei Joop iets dat me aan de grond nagelde. Iets waar ik niet aan gedacht had. Iets wat totaal anders was dan die keer in Engeland, waar ik alleen zonder vrouw en kinderen was. “Jij bent niet bang en sterven is zelfs winst, maar je hebt verantwoordelijkheid over je vrouw en kinderen. Wil je dat die weduwe en wees worden vanwege dit soort opgefokte types, dat is het niet waard jong, dat is dwaas.” Later was ik in Spreuken aan het studeren, ik appte direct naar Joop: Spreuken 14:16 Een wijze is voorzichtig, hij gaat het kwaad uit de weg, een dwaas is roekeloos, en waant zich nog veilig ook.
Leven moet je leren. Als je nooit boos wordt en nooit uitstapt zul je dus nooit een twistgesprek sussen. Zul je nooit als Paulus iemand stoppen die het Evangelie bedreigt en Paulus had direct resultaat en had een bekeerling. Jezus deed wonderen en genas mensen terwijl Hij brieste, Zich serieus kwaad maakte om de staat waarin Hij Zijn Geliefde kinderen aantreft… gebroken, ziek en ver verwijderd van God…Als je nooit boos wordt zul je in veel gevallen niet in de voetsporen van Jezus wandelen. Maar als je roekeloos wordt. Of eigenwijs. Dwaas. Zoals ik. En denkt dat je veilig bent…
Koos
We eindigen vanmorgen bij nog één spreuk en bij Koos. Spreuken 16:32 Beter een geduldig mens dan een vechtjas, beter zelfbeheersing dan een stad veroveren.
Dit is de derde keer dat Koos hier op het podium staat. Koos had de jas al uitgetrokken van grof taalgebruik. Van de borrelpraat die paste bij zijn oude natuur en die paste in de cultuur waar hij werkzaam was. Hij weet dat hij bij God hoort door het kruis van Jezus. Die doodging voor hem weet je. En hij heeft zich laten dopen, liet die oude jas (zoals de Bijbel dit noemt) van driftigheid, woede, grof taalgebruik, schuine moppen in het doopbad achter. Hij heeft nu de jas aan van Jezus. Heilig. Rechtvaardig. Goed. Mooi! Maar, dat heb ik verteld, Koos kwam bepaald niet uit een cultuur van watjes. Als er iets gedaan moest worden, stroopte hij zijn mouwen op. Kom maar op! Een echte ijzervreter. Of het nu ging dat iemand hem niet zou belazeren, of dat hij onrecht zag, hij zei er wat van met stevig taalgebruik. En deed hij voorheen mee met schuine grappen, in de schaftkeet of in de kantine of op kantoor, als christen stond hij op en maakte hij duidelijk dat hij er niet van gediend was en iedereen schrok om zijn boosheid en werd stil. Wat een leider! Maar toen kwam hij in een nieuwe fase van wat het is om in Jezus’ voetstappen te lopen. Hij ontdekte dat hij helemaal niet zo waardig was. Dat hij niet zo geduldig was. Dat zijn oude “drift” en “boosheid” regelmatig de kop op stak maar dan in een nieuw jasje: Onder een vorm van zelfrechtvaardiging. Superieur. Hij ontdekte dat hij het stiekem wel lekker vond voelen als iedereen deed wat hij zei. Ik zei eerder al van Koos, en gasten weten dit wellicht niet, dat hij uit een aannemers, macho cultuur kwam. Met wat stevig taalgebruik, goede schuine grappen en nog wat zaken. En iedereen heeft dit soort dingen. Maar dit was zijn cultuur. En als Christen. Die die nieuwe jas aan heeft, vond hij het wel fijn om de geestelijke superieur te zijn. Om zich boos te maken om vunzig taalgebruik. Hij had gezorgd dat de pin up kalenders uit de schaftkeet verdwenen waren. Goed gedaan Koos! Maar diep van binnen was deze veranderde man nog steeds boos. Diep van binnen was het nog best zwart. Koos heeft moeten leren dat hij vaker ook terechte boosheid door de vingers moet zien. Spreuken 19:11 Een verstandig mens houdt zijn woede in toom, het siert hem als hij fouten door de vingers ziet. Koos heeft moeten leren dat ondanks dat Hij Jezus volgt die behoorlijk boos kon zijn. Dat Koos Jezus niet is! Want Jezus komt het uiteindelijk toe. Jezus oordeelt op den duur iedereen. En Koos heeft moeten leren de apostel Paulus na te zeggen: Ik, de grootste zondaar van allemaal. Zijn verbeten gezichtuitdrukking verdween. Zijn zelfrechtvaardiging verdween. Zijn superioriteit verdween. Hij kon zich zelf weer nederig opstellen tussen zijn collega’s, hij kon helder denken als hij terecht boos was en het regelmatig door de vingers zien en loslaten. Niet gewoon los. Maar bij God.
Spreuken 20 vers 22 Zeg niet: ‘Ik zal dat kwaad vergelden,’ wacht op de HEER, hij zal je helpen.
Het siert Koos dat hij met zijn boosheid om kan gaan. En tekortkomingen, ook als hij ze terecht opmerkt, ziet! Tekortkomingen kan laten gaan. Het siert hem dat die jas uit is. Iemand die zichzelf in de hand heeft is sterker dan iemand die een stad kan innemen! En Koos ziet de Heer aan het werk in zijn leven en in het leven van zijn collega’s. Want Hij is de Helper.
